Stichting Ter Navolging Tiel
Historie
De in 1998 als ‘Stichting tot Instandhouding van Historische Begraafplaatsen in Tiel en Omstreken’ opgerichte vrijwilligersorganisatie stichting ‘Ter Navolging Tiel’, richt zich vooral op het behoud en het dagelijkse beheer van de rijksmonumenten Ter Navolging (1786) en de Joodse Begraafplaats (1827) in Tiel. Dat op basis van de beschikbare vrijwilligerscapaciteit en financiële middelen.
De toestand waarin Ter Navolging begin deze eeuw verkeerde werd gekwalificeerd als ‘een bramenparadijs op ruïnes van grafmonumenten’. Ook de Joodse begraafplaats behoefde dringend een stevige aanpak.
In 2009 / 2010 werd op Ter Navolging begonnen de daad bij het woord te voegen en werden enkele grafkelders en enkele tientallen, van de vele honderden, grafmonumenten aangepakt.
Vanaf 2014 werd het herstel op beide begraafplaatsen structureel aangepakt. Op Ter Navolging in combinatie met het weer uitgeven van nieuwe graven. Het doel was (en is) beide Rijksmonumenten ‘weer tot leven te wekken’ in combinatie met het toekomstbestendig maken van de vele honderden grafmonumenten.
‘Een mens is pas vergeten als zijn naam vergeten is’
Inmiddels zijn (voor zover na te gaan) alle mensen die op beide ‘dodenakkers’ begraven liggen bekend en gedocumenteerd. Ook zijn de teksten op de grafmonumenten en achtergrondgegevens, het jaar van plaatsing én de aan de monumenten verrichte herstelwerkzaamheden vastgelegd. De verkregen informatie wordt nu steeds verder ontsloten via deze website.
Op ‘open dagen’ (zoals Open Monumentendag), en na afspraak, verzorgen wij rondleidingen op de begraafplaatsen. Met onze brochure ‘Stolpersteine’ kan de gelijknamige wandeling worden gelopen. Op de website van de stichting staat de routebeschrijving van de ‘Fietsroute langs historische begraafplaatsen in Tiel en omgeving’.
‘Van Bramenparadijs tot historische begraafplaats’
Ter Navolging is in de afgelopen jaren jaar omgevormd van een ‘bramenparadijs’ in een sfeervolle historische begraafplaats. Het Rijksmonument is nu een begraafplaats met het karakter van een intiem stadspark onder het bladerdek van eeuwenoude bomen. De Joodse begraafplaats is een van de parels in zijn soort in de regio met een fraai, van ornamenten voorzien metaheerhuisje.
Dank aan…
Alles kon en kan worden gerealiseerd dankzij de inzet van een team van vrijwilligers. Binnen de stichting is het uitgangspunt ‘wat wél verantwoord is doen de vrijwilligers, wat níet verantwoord is samen met of gebeurt door de professionals’ van:
- ‘Van Luijn Natuursteen’ (Tiel)
- ‘De Steen’ (Beneden-Leeuwen)
- ‘Aanpak Bouw en Riool’ (Kapel-Avezaath)
- Pouw Groenservice (Beusichem)
Tevens dank jegens de eigenaren van de begraafplaatsen: de gemeente Tiel (Ter Navolging) en het NIK (de Joodse begraafplaats).
Reguliere taken vrijwilligers
Van maart – oktober staat het onderhoud van de begraafplaatsen centraal terwijl de vrijwilligers zich in de wintermaanden verdiepen in de archieven. Zo wordt steeds meer achterhaald over de historie van beide begraafplaatsen én de mensen die daar begraven liggen.
Exposities op beide begraafplaatsen
In het Baarhuisje op Ter Navolging
- Een tweetal graftrommels: verdwijnend funerair erfgoed
- Het ‘Voor en Na’: het herstel van grafmonumenten in beeld
- Het beeldverhaal van het herstel een grote grafkelder
- ‘Het verhaal achter een graf’ in beeld & tekst
In en bij het Metaheerhuisje van de Joodse Begraafplaats
Informatie over:
- ‘Het Jodendom’
- ‘Joods begraven’ (met objecten uit de 18e en 19e eeuw)
- ‘Joods Tiel van Toen’
- ‘Tiel en de Sjoa (Holocaust)’
Dat aan de hand van informatie en historische objecten.
Locaties
Ter Navolging is gelegen op de hoek van de Stationsstraat, de Stationsweg en de Lingedijk in Tiel.
(Gratis) parkeren is mogelijk bij het nabij gelegen station (P+R).
De Joodse begraafplaats is gelegen aan de Voor de Kijkuit 7 in Tiel.
(Betaald) parkeren is mogelijk op het nabij gelegen ‘Het Taluud’.
Meer informatie via info@ternavolgingtiel.nl.
Geocache
Sinds 2016 ligt ergens op Ter Navolging een geocache (‘schat’) verborgen die gevonden kan worden door middel van GPS coördinaten. Vele tientallen geocachers (‘schatzoekers’) hebben deze unieke geocache (‘schat’) al gevonden en in het logboek hun (enthousiaste) boodschappen achtergelaten.
Voor meer informatie www.geocaching.nl en www.geocaching.com.
GC code: GC6E80M
Op onze gelijknamige Facebookpagina vindt u het laatste nieuws over onze stichting en haar activiteiten. Zie ook de speciale link op onze website!
Rechten
Publicaties over de begraafplaats Ter Navolging en de Joodse begraafplaats in Tiel, in welke vorm dan ook, zijn uitsluitend in overleg met en alleen na (schriftelijke) toestemming van de stichting Ter Navolging Tiel toegestaan.
De grafmonumenten op (de meeste) begraafplaatsen in Nederland zijn juridisch eigendom van de grondeigenaar en economisch eigendom van de nabestaanden dan wel de rechthebbenden. In voorkomende gevallen zijn met betrekking tot de vermelde persoonsgegevens de wettelijke bepalingen van toepassing.
Publicatie van persoonsgegevens is alleen toegestaan met toestemming van de begraafplaatsbeheerder, zijnde de stichting Ter Navolging Tiel.
Bezoek aan de begraafplaatsen
Ter Navolging
Ter Navolging is dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang. Voor rondleidingen kunt u een afspraak maken via 0653848185 of info@ternavolgingtiel.nl
Joodse begraafplaats
Deze begraafplaats is normaliter gesloten. Bezoek is mogelijk na het maken van een afspraak via 0653848185 of info@ternavolgingtiel.nl
Onderhoudsochtenden
Samen onderhoud plegen doen wij van maart tot november op dinsdag- en woensdagmorgen van 10.00 – ca. 12.30 uur. Eventueel andere dagen in overleg.
Onderling contact over het al dan niet doorgaan bij slecht weer loopt via de vrijwilligersapp.
De Gouden Terebinth 2018 & Erfgoedprijs Oudheidkamer 2018
In 2018 ontving de stichting Ter Navolging Tiel de wisseltrofee de ‘Gouden Terebinth’ omdat zij zich in 2016 en 2017 uitzonderlijk heeft ingezet voor het behoud van historische begraafplaatsen.
In datzelfde jaar ontving de stichting ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan de Erfgoedprijs van de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken.
Actueel
Programma 2025
KLUSOCHTENDEN
Di. en laatste Zat. v.d. maand
10.00 – 12.30 uur
Ter Navolging
TER NAGEDACHTENIS
Zondag 2 november
19.00 uur
Ter Navolging
PUBLICATIE GEPRESENTEERD
‘Van bramenparadijs tot historische begraafplaats’
Op donderdag 27 november a.s. vindt in het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel de presentatie plaats van deze vijfdelige boekenreeks. Deze circa 740 pagina’s met meer dan 1600 tekst versterkende afbeeldingen omvattende publicatie is alleen te verkrijgen via info@ternavolgingtiel.nl en niet via de boekhandel. Voor meer informatie: info@ternavolgingtiel.nl
Tot 3 november a.s. kost de volledige reeks van vijf boekdelen € 129,95, daarna € 149,95. De boekdelen zijn ook los verkrijgbaar en kosten € 29,95 respectievelijk € 34,95.
Nadere informatie
1998-2023 25 jaar Stichting Ter Navolging Tiel
Een kwart eeuw bewogen historie van de stichting die eerst de oudste algemene begraafplaats van ons land, Ter Navolging in Tiel, en later ook de Joodse begraafplaats via een metamorfose omvormde van een bramenparadijs in een historische én gastvrije begraafplaats. In 2018 werd deze inzet beloond met het winnen van de Gouden Terebinth en de Erfgoedprijs. Er wordt weer begraven, er kan as worden verstrooid en urnen kunnen worden geplaatst, en bezoekers worden gastvrij ontvangen op een dodenakker die meer is dan een gedenkplek.
240 jaar ‘Patriottenkerkhof Ter Navolging’ in Tiel
De oudste algemene begraafplaats van ons land kende onstuimige perioden. Eerst zorgden onlusten tussen orangisten en patriotten ervoor dat vrijwel alles werd vernield en later zorgde natuurgeweld voor zware schade. Rond 1858 vond een grote uitbreiding plaats en werd, aan de hand van architect Karel George Zocher, de strakke Franse stijl omgevormd tot een losse Engelse landschapsstijl. Toen kreeg de uit 1800 daterende karakteristieke poort zijn huidige plek aan de Lingedijk.
In 1940 werd de begraafplaats op bijzettingen na gesloten en in 1970 ook officieel. De verheffing tot rijksmonument betekende voor een groot deel de redding. De zorg over het behoud ervan leidde tot de oprichting van de gelijknamige stichting en de wederopleving.
200 jaar Joodse begraafplaats in Tiel
Dit Bet Olam, Huis van de Eeuwigheid, werd in 1827 aangelegd, tussen 1868 en 1877 uitgebreid tot zijn huidige afmetingen en werd de ingang naar zijn huidige locatie verplaatst. Het lange pad voert naar het fraaie metaheerhuisje met kenmerken van de toen populaire Willem II gotiek. Ook betreffende deze begraafplaats zijn alle matsevot (grafmonumenten) gedocumenteerd, waar nodig hersteld en daarmee behouden voor de toekomst. In en bij het metaheerhuisje wordt informatie verstrekt over o.a. de voormalige Kille (Joodse Gemeente) van Tiel en de historie van de begraafplaats.
101+graven en hun verhalen
In dit boekdeel wordt het leven van enkele honderden op Ter Navolging begraven personen belicht. Niet alleen dat van de bekende Tielse families maar ook van hen zonder naam op een grafmonument. Het aan de Talmoed ontleende motto van deze publicatie, ‘Een mens is pas vergeten als zijn naam vergeten is’, staat in dit boekdeel centraal.
Meer dan 6.400 jaar dodenakkers in de regio, hun culturen, de natuur, de kunst en hun bezoekers
In Tiel en omgeving wordt, zo werd recent ontdekt, al duizenden jaren begraven. In dit boekdeel wordt de rijke historie van het begraven in vogelvlucht behandeld met aandacht voor begraaf- en grafculturen. In de volgende hoofdstukken wordt aandacht besteed aan de aanwezige rijkdom aan natuur, tal van aanwezige kunstvormen en tenslotte de bezoekers aan ‘onze’ begraafplaatsen.